Spis treści
Jakie są główne idee oświecenia?
Oświecenie to okres, w którym zrodziły się kluczowe idee, takie jak:
- racjonalizm,
- humanizm,
- sceptycyzm wobec autorytetów.
W XVIII wieku intelektualiści zaczęli postrzegać ludzki rozum jako najważniejszą wartość. Ten nowy sposób myślenia przyczynił się do znacznego rozwoju filozofii oraz myśli społecznej. Ludzie zaczęli sprzeciwiać się dogmatom religijnym oraz politycznym władzom, co z kolei doprowadziło do rozprzestrzenienia idei równości i osobistej wolności. W oświeceniu bardzo silnie akcentowano zaufanie do nauki oraz potrzeby progresywnego myślenia, które miało na celu wprowadzenie reform w różnych dziedzinach życia, w tym społecznych, politycznych i ekonomicznych.
Racjonalizm, jako jedna z podstawowych idei, kładł duży nacisk na znaczenie logicznego podejścia do podejmowania decyzji. Humanizm natomiast koncentrował się na wartości i godności człowieka. W myśli oświeceniowej sceptycyzm odgrywał istotną rolę, gdyż krytykował dominację tradycyjnych autorytetów, argumentując, że każda propozycja powinna być starannie analizowana i poddawana wątpliwościom.
Intelektualiści tego okresu dążyli do lepszego zrozumienia otaczającego ich świata, opierając się na badaniach naukowych oraz analizie zjawisk. Idee oświeceniowe stały się fundamentalne dla późniejszych transformacji w nowoczesnych społeczeństwach. W szczególności skupiały się na uznaniu praw jednostki i wprowadzaniu reform, mających na celu polepszenie życia każdego człowieka w społeczności.
Dlaczego ludzki rozum uznano za najwyższą wartość w myśli oświecenia?
W epoce oświecenia ludzkie rozumienie świata zostało postawione na piedestale. To przekonanie stało się podstawą filozoficznych rozważań tego okresu. Oświecenie zajmowało się krytykowaniem przesądów oraz autorytarnych dogmatów, uznając, że prawda jest osiągalna jedynie dzięki myśleniu racjonalnemu.
Kluczową rolę w tym procesie odegrali myśliciele tacy jak:
- René Descartes,
- którzy promowali racjonalizm,
- oraz metodę krytycznego podejścia.
Rozum, traktowany jako narzędzie poznania, znacząco przyczynił się do postępu w dziedzinie nauk przyrodniczych i edukacji, odzwierciedlając wiarę w naszą zdolność do zgłębiania tajemnic świata. Nauka szybko stała się głównym sposobem zdobywania wiedzy, co zaowocowało dynamicznym rozwojem takich dziedzin jak:
- matematyka,
- fizyka,
- czy biologia.
Intelektualiści z tamtego okresu przekonywali, że kształcenie jednostek jest kluczem do poprawy nie tylko ich losu, ale również całego społeczeństwa. Ważnymi elementami myślenia oświeceniowego stały się krytycyzm oraz sceptycyzm, które stawiały pod znakiem zapytania tradycyjne autorytety i zachęcały do analizy wszelkich aspektów życia ludzkiego. Rozwój tych idei doprowadził do narodzin wartości takich jak:
- równość,
- oraz wolność jednostki,
- które znacząco wpłynęły na kształt nowoczesnych społeczeństw.
W rezultacie, reformy w różnych obszarach życia—w tym polityki i socjologii—wprowadziły nową jakość, umożliwiając ludziom większe szanse na zrealizowanie swojego potencjału.
Jak oświecenie wpłynęło na zmiany w myśli filozoficznej?
Oświecenie przyniosło ze sobą istotne zmiany w myśleniu filozoficznym, wprowadzając świeże idee i nowe podejścia do poznawania rzeczywistości. Wybitni myśliciele, tacy jak John Locke, David Hume oraz Immanuel Kant, zaczęli podważać tradycyjne autorytety oraz utarte dogmaty. Zamiast polegać na dawnych przekonaniach, zwrócili uwagę na rolę doświadczenia i logicznego rozumowania w zdobywaniu wiedzy. W centrum tej epoki znalazły się trzy kluczowe nurty:
- racjonalizm,
- empiryzm,
- sceptycyzm.
Te filozoficzne kierunki stały się podstawą nowoczesnej myśli filozoficznej. Racjonalizm dostarczył przydatnych narzędzi do analizy świata, co przyczyniło się do znaczących postępów intelektualnych. Empiryzm, z kolei, ze swojej strony zrewolucjonizował metody badawcze, kładąc nacisk na obserwację i doświadczenie, co miało ogromny wpływ na naukę oraz sposób edukacji. Sceptycyzm stymulował natomiast krytyczne myślenie, zachęcając ludzi do zadawania pytań oraz weryfikowania tradycyjnych przekonań. W tym wyjątkowym okresie pojawiły się także nowe koncepcje moralne, takie jak utyilitaryzm, które wprowadziły zasady dobra publicznego i efektywności działania. Dodatkowo, deizm zrewolucjonizował dotychczasowe postrzeganie religii oraz jej miejsca w społeczeństwie. Oświecenie wprowadzało także ideę „oświeconego absolutyzmu”, co przyczyniło się do zmiany sposobu myślenia o władzy i promowania idei równości oraz praw człowieka. Te zasady miały znaczący wpływ na późniejsze ruchy społeczne i polityczne, tworząc fundamenty pod nowoczesne społeczeństwa.
Jakie znaczenie miało zaufanie do nauki w epoce oświecenia?
W czasie oświecenia zaufanie do nauki miało kluczowe znaczenie dla rozwoju społeczeństw. Postrzeganie jej jako narzędzia do odkrywania świata przyczyniło się do zwiększenia naszego zrozumienia rzeczywistości, wpływając na nasze spojrzenie na życie społeczne i politykę. Rozwój badań opartych na obserwacjach i eksperymentach przyniósł wiele technologicznych i społecznych innowacji. Na przykład, teoria opracowana przez Kopernika zrewolucjonizowała nasze wyobrażenie o wszechświecie, zachęcając myślicieli do podważania dawnych autorytetów.
Oświecenie sprzyjało także zakładaniu uniwersytetów i akademii, które stały się miejscami intensywnych dyskusji naukowych. Wymiany wiedzy doprowadziły do narodzin świeżego, innowacyjnego myślenia. Co więcej, zaczęto dostrzegać społeczny wymiar nauki, dostrzegając w nim możliwość poprawy jakości życia. Zaufanie do badań naukowych stało się fundamentem dla działań międzyludzkich zmierzających do reform społecznych.
Nauka nie tylko poszerzała horyzonty wiedzy, lecz także pełniła rolę narzędzia do wprowadzania istotnych zmian. Rola empiryków, analizujących najróżniejsze zjawiska, utwierdziła pozycję badań naukowych jako kluczowego sposobu zdobywania wiedzy. Te przełomowe zmiany pozwoliły uwolnić myśl od dogmatyzmu, umożliwiając otwarcie się na racjonalizm oraz nowe idee.
Co to jest racjonalizm?
Racjonalizm to filozoficzna koncepcja, która postrzega rozum jako fundamentalne źródło wiedzy oraz wyznacznik prawdy. W przeciwieństwie do empiryzmu, bazującego na zmysłowych doświadczeniach, racjonalizm podkreśla, że prawdziwe zrozumienie można uzyskać poprzez logiczne myślenie i dedukcję. Kluczową postacią tego nurtu był René Descartes, którego słynne „Cogito, ergo sum” uwypukla znaczenie myślenia w procesie poznania.
W okresie oświecenia racjonalizm zyskał jeszcze większą popularność, znacząco wpływając na rozwój filozofii, nauki oraz polityki. Idee racjonalistyczne przyczyniły się do odrzucenia dogmatycznych przekonań i promowały krytyczne myślenie. W ten sposób możliwe stało się analizowanie zagadnień moralnych, etycznych i społecznych w oparciu o logiczne podstawy.
W nauce, racjonalizm wzmacniał wiarę w rozum jako kluczowe narzędzie do odkrywania prawdy o rzeczywistości. To podejście współdziałało z osiągnięciami w dziedzinie matematyki, fizyki i biologii, które również opierały się na dedukcji i logice.
Przemiany wywołane przez racjonalizm przyczyniły się do istotnych zmian w strukturach społecznych i politycznych, zmuszając do kwestionowania tradycyjnych form władzy. Stał się on podstawą nowoczesnych idei o prawach człowieka i demokracji, kształtując myślenie oświeceniowe oraz wpływając na rozwój filozofii i społeczeństwa w kolejnych epokach.
Co to jest sceptycyzm i jak wpłynął na myśl oświeceniową?
Sceptycyzm to filozoficzne podejście, które kwestionuje możliwość zdobycia pewnej wiedzy o rzeczywistości. Jego istotą jest krytyka dogmatyzmu oraz uznawanych autorytetów, co stanowi podstawę sceptycznego myślenia. Kluczowe w tej postawie jest promowanie krytycznego osądu i niezależnego myślenia.
W epoce oświecenia sceptycyzm odgrywał ważną rolę w podważaniu tradycyjnych przekonań oraz wpływowych autorytetów – zarówno religijnych, intelektualnych, jak i politycznych. Wartości, takie jak:
- wolność słowa,
- tolerancja,
- reforma.
Zyskały wtedy na znaczeniu. Myśliciele tacy jak Voltaire czy David Hume wykorzystywali sceptycyzm do krytyki istniejących norm. Inspirowali społeczeństwo do kwestionowania utrwalonych dogmatów, co skłaniało ludzi do analizy i weryfikacji faktów. Ich prace przyczyniły się do rozwoju krytycznego myślenia, stając się metodą analizy oraz impulsem do poszukiwania prawdy i poprawy jakości życia społecznego.
Dzięki tym przemianom w nauce oraz filozofii wzrosła znaczenie racjonalnego podejścia, co z kolei uczyniło społeczeństwo bardziej otwartym na nowe pomysły. Krytyczne myślenie skłoniło ludzi do odrzucenia niekwestionowanych autorytetów, co zainicjowało reformy w obszarach społecznych, politycznych i edukacyjnych, mających na celu doskonalenie społeczeństwa. Z tego powodu sceptycyzm miał fundamentalny wpływ na rozwój myśli oświeceniowej, stając się motorem zmian i postępu w różnych aspektach życia.
Czym był utylitaryzm i jak kształtował myślenie oświeceniowe?
Utylitaryzm to filozofia etyczna, która zyskała uznanie w czasach oświecenia, skupiając się na maksymalizacji szczęścia oraz dobrobytu jak największej grupy ludzi. Myśliciele tacy jak Jeremy Bentham i John Stuart Mill postulowali, że wartość działań powinna być oceniana przez ich efekty. Działania, które przynoszą największe korzyści społeczności, mogą być uznane za moralnie uzasadnione.
W okresie oświecenia teoria ta znacząco wpłynęła na postrzeganie moralności i polityki, inspirując do reform społecznych. Naukowcy oraz działacze społeczni zaczęli stosować zasadę utylitaryzmu do analizy polityk publicznych oraz systemów prawnych. Prawo, zgodnie z tą filozofią, powinno promować działania, które:
- podnoszą dobrobyt społeczeństwa,
- redukują cierpienie.
Reformy inspirowane tym podejściem obejmowały zmiany w edukacji, służbie zdrowia i polityce społecznej, mające na celu poprawę jakości życia obywateli. Utylitaryzm zyskał status nie tylko teoretycznego narzędzia etycznego, ale także praktycznego podejścia, które wykorzystuje analizy statystyczne oraz dane empiryczne do osiągania lepszych wyników społecznych.
Te idee pozostają aktualne w dzisiejszych czasach, wpływając na współczesne debaty dotyczące sprawiedliwości społecznej i ekonomicznej, które skupiają się na mierzalnej efektywności działań rządowych oraz inicjatyw organizacji non-profit. Dzięki swojemu naciskowi na rezultaty i dobrobyt, utylitaryzm nadal odgrywa istotną rolę w myśleniu oświeceniowym oraz jego wpływie na dzisiejsze społeczeństwo.
Co to jest deizm i jak wpłynął na prądy oświecenia?
Deizm to niezwykle interesujący pogląd religijny, który zakłada istnienie Boga jako stwórcy wszechświata, jednocześnie odrzucając wiarę w cuda oraz interwencje boskie w ludzkie życie. W okresie oświecenia zyskał on znaczną popularność wśród intelektualistów, którzy krytykowali zarówno tradycyjne religie, jak i autorytety kościelne.
Ten sposób myślenia opierał się na przekonaniu, że Bóg stworzył świat według racjonalnych zasad, które można poznawać za pomocą rozumu oraz nauki. Takie podejście podkreślało znaczenie tolerancji religijnej i wolności wyznania, co miało istotny wpływ na proces sekularyzacji wielu krajów europejskich.
Deizm wprowadził nową perspektywę na religię, w której kluczowym elementem stały się logika i racjonalna argumentacja. Myśliciele tacy jak Voltaire i Thomas Jefferson przekonywali, że prawda religijna powinna bazować na rozsądku, a nie na sztywnych dogmatach. Dzięki temu podejściu nastąpiła różnorodność w myśli religijnej oraz wzajemny szacunek dla różnych przekonań.
Wpływ deizmu na nowoczesne systemy polityczne i społeczne był znaczący, przyczyniając się do rozwoju wartości takich jak tolerancja oraz wolność jednostki. W epoce oświecenia nauka zyskała status kluczowego narzędzia w poszukiwaniu wiedzy o świecie, co potwierdziło racjonalne podejście deizmu oraz sprzyjało empirycznym badaniom.
Interakcja między deizmem a nauką miała istotne konsekwencje dla późniejszych ruchów społecznych, takich jak liberalizm i demokracja, które kształtowały fundamenty niezależnych państw opartych na racjonalnych podstawach.
Jakie znaczenie miało empiryzm dla zdobywania wiedzy w epoce oświecenia?
Empiryzm odegrał istotną rolę w kształtowaniu wiedzy podczas epoki oświecenia. Uznawał, że doświadczenie zmysłowe stanowi fundament naszego poznania. Myśliciele tacy jak John Locke i David Hume argumentowali, że ludzki umysł przychodzi na świat jako „tabula rasa”. Oznacza to, że nasze zrozumienie otaczającego nas świata rozwija się głównie dzięki:
- obserwacji,
- eksperymentom,
- analizie danych.
Taka filozofia wniosła świeże metody badawcze, które zrewolucjonizowały naukowe podejście do wiedzy. Obserwacja nabrała nowego znaczenia, co przyczyniło się do dynamicznego rozwoju teorii w dziedzinach takich, jak:
- fizyka,
- chemia,
- biologia.
Empiryzm dostarczył nie tylko narzędzi badawczych, ale także promował krytyczne myślenie w społeczeństwie. To podejście skłoniło ludzi do kwestionowania tradycyjnych przekonań. W kontekście badawczym, jego wartość przejawiała się w ewoluujących paradygmatach tej epoki. Naukowcy nieustannie dążyli do lepszego rozumienia rzeczywistości, co miało daleko idące konsekwencje. Formowało nie tylko filozofię nauki, ale także wpływało na zmiany społeczne i kulturowe, wprowadzając wartości oświecenia, takie jak racjonalność, niezależność myślenia oraz dążenie do prawdy przez doświadczenie.
W jaki sposób oświecenie traktowało rozum jako narzędzie poznania?
W czasach oświecenia, które zdominowały myślenie filozoficzne, rozum zyskał status kluczowego narzędzia do odkrywania prawdy. Umożliwił on krytykowanie przesądów oraz dogmatycznych przekonań. Myśliciele tacy jak René Descartes i Immanuel Kant podkreślali, że racjonalność jest jedną z najważniejszych ludzkich zdolności. Dzięki niej mogliśmy lepiej zrozumieć otaczający nas świat i poprawić warunki życia społecznego.
Ruch oświeceniowy sprzyjał racjonalnemu myśleniu, które opierało się na solidnych argumentach i badaniach empirycznych. W tym czasie edukacja stała się kluczowym fundamentem dla progresywnego rozwoju społeczeństw. Wzrost zaufania do nauki doprowadził do reform w wielu dziedzinach, takich jak:
- polityka,
- ekonomia,
- kwestie społeczne.
Myśliciele tej epoki postrzegali rozum jako narzędzie do kwestionowania autorytetów i tradycyjnych przekonań. To z kolei sprzyjało rozwojowi krytycznego myślenia, które obejmowało refleksję nad moralnością, etyką i dążenie do równości jednostki. W ten sposób rozum stał się podstawą takich wartości jak wolność, równość i postęp, które miały ogromny wpływ na formowanie nowoczesnych społeczeństw. Oświecenie wprowadziło nowe idee, które zainspirowały następne epoki w historii filozofii.
Jakie postulaty równości i wolności jednostki głosiło oświecenie?
Oświecenie znacząco przyczyniło się do promowania idei równości i wolności jednostki jako podstawowych praw człowieka. Równość zakłada, że każdy człowiek powinien mieć identyczne prawa, a jego szanse na sukces nie powinny być uzależnione od takich czynników jak pochodzenie, wyznanie czy status majątkowy.
W tym okresie wyróżniali się myśliciele tacy jak:
- John Locke,
- Jean-Jacques Rousseau.
Którzy zgłębiali koncepcje praw naturalnych oraz umowy społecznej. Według ich teorii, rolą państwa jest ochrona praw jednostki, zapewniając jej bezpieczeństwo oraz możliwość samostanowienia. Wolność jednostki przejawia się m.in. w prawie do myślenia, wyrażania opinii oraz aktywnego uczestnictwa w życiu publicznym.
Filozofowie oświecenia podkreślali, że każda osoba ma prawo do wyznawania swojej religii, prowadzenia działalności gospodarczej i krytykowania władzy. Te przekonania stały się fundamentem rozwijającego się liberalizmu. Dążenie do społecznych reform miało na celu zniesienie przywilejów klasowych, co przyczyniło się do większej sprawiedliwości i równości w społeczeństwie.
Wartości te miały ogromny wpływ na kształt nowoczesnych, demokratycznych społeczności i stały się inspiracją dla późniejszych ruchów na rzecz praw człowieka na całym świecie. Oświecenie zatem odegrało kluczową rolę w redefiniowaniu praw jednostki, stanowiąc znaczący krok w historii myśli politycznej.
Dlaczego wolność jest centralnym pojęciem w myśli oświeceniowej?
Wolność to fundamentalne pojęcie, które zajmuje centralne miejsce w myśli oświeceniowej. Stanowi podstawę dla indywidualnego rozwoju oraz postępu w społeczeństwie. Przemyśleniami na ten temat dzielili się wielcy myśliciele tamtej epoki, tacy jak:
- Voltaire,
- Monteskiusz.
Myśliciele ci szczególnie akcentowali znaczenie wolności w:
- myśleniu,
- wypowiedzi,
- religii,
- działalności gospodarczej.
Uznawali te swobody za podstawowe prawa każdego człowieka, które należy chronić przed arbitralnymi decyzjami władzy. Odpowiadało to potrzebom społeczeństw dążących do sprawiedliwości i równości. W czasach oświecenia, wolność była pojmowana jako motor napędzający innowacje i kreatywność, wpływając w ogromnym stopniu na rozwój nauki oraz sztuki. Wolność wypowiedzi oraz tolerancja religijna były postrzegane jako kluczowe dla zdrowej struktury społeczeństwa, w którym każdy obywatel miał szansę aktywnie uczestniczyć w publicznych debatach.
Myśli oświeceniowe wywarły znaczący wpływ na kształt współczesnych systemów politycznych, opartych na zasadzie podziału władzy, co w efekcie sprzyjało ochronie praw obywatelskich. Rewolucje, takie jak rewolucja francuska, miały swoje korzenie w oświeceniowych ideach, ukazując jak ważna jest wolność w budowaniu demokracji. Wartości promowane przez oświecenie, w tym poszanowanie praw człowieka, wolność jednostki oraz równość, stały się podwalinami współczesnych koncepcji politycznych i etycznych. Ciągle są one aktualne i mają istotny wpływ na dzisiejsze dyskusje dotyczące wolności w różnych aspektach życia społecznego.
Jakie dążenia do reform społecznych, politycznych i ekonomicznych były charakterystyczne dla tego okresu?
W okresie oświecenia dążyliśmy do szerokiego wprowadzenia reform społecznych, politycznych i gospodarczych, co znacząco przyczyniło się do ewolucji społeczeństw. Główne działania w sferze społecznej koncentrowały się na:
- likwidacji pańszczyzny,
- likwidacji niewolnictwa,
- zapewnieniu większej równości przed prawem.
Na przykład, innowacyjne podejście do edukacji oraz służby zdrowia przyczyniło się do podniesienia standardów życia obywateli. W obszarze polityki, reformy przyniosły istotne zmiany, takie jak:
- wprowadzenie konstytucji,
- uznanie podziału władzy,
- ograniczenie absolutyzmu monarchów.
Tego rodzaju działania zwiększały prawa obywatelskie i skłaniały społeczeństwo do aktywnego uczestnictwa w życiu publicznym. Z kolei w sferze gospodarczej reformy skierowały się ku:
- liberalizacji handlu,
- znoszeniu ceł,
- ograniczaniu monopoli.
Postęp technologiczny oraz dążenie do wolnej konkurencji wprowadzały innowacje, które korzystnie wpływały na dobrobyt społeczeństwa. Ruch na rzecz równości i wolności jednostki stał się podstawą nowoczesnych demokracji. Myśli oświeceniowe były szeroko propagowane, inspirując dyskusje intelektualne i prowadząc do realnych zmian w polityce oraz gospodarce. Dzięki temu zbudowano nowoczesne systemy społeczne, które opierały się na fundamentalnych wartościach, takich jak równość, wolność i postęp. Te dążenia miały istotny wpływ na późniejsze wydarzenia historyczne, zwłaszcza na rewolucję francuską, która stała się namacalnym dowodem efektywności reform oświeceniowych.
Jakie wydarzenia związane z oświeceniem miały kluczowe znaczenie dla historii, takie jak rewolucja francuska?
Wydarzenia związane z oświeceniem miały ogromny wpływ na historię, szczególnie na:
- rewolucję amerykańską, która miała miejsce w latach 1765-1783, doprowadzając do narodzin Stanów Zjednoczonych jako niezależnego kraju. Opierała się na wartościach takich jak demokracja, prawa człowieka oraz wolność obywatelska, które wyrosły z myśli oświeceniowej,
- rewolucję francuską, rozpoczynającą się w 1789 roku, która wprowadziła znaczące zmiany w Europie, likwidując monarchię absolutną i ustanawiając republikę.
Ogłoszone postulaty wolności, równości oraz braterstwa stały się fundamentem dla wielu późniejszych ruchów rewolucyjnych na całym świecie. Te wydarzenia odegrały kluczową rolę w upowszechnieniu idei oświeceniowych, które inspirowały różne narody. Społeczeństwa zaczęły przekształcać swoje formy organizacji politycznej i społecznej, w których nauka, racjonalizm oraz zasady demokratyczne zyskały centralne miejsce w myśli politycznej. Oświecenie nie tylko kwestionowało tradycyjne struktury władzy, ale także wprowadziło wartości, które do dziś kształtują nowoczesne społeczeństwa. Te rewolucje stanowiły zaledwie początek długoterminowych dążeń do praw człowieka, które prowadziły do znaczących przekształceń w wielu krajach na całym globie.
Jakie przemiany społeczne i polityczne wspierało oświecenie?
Oświecenie odegrało istotną rolę w transformacji społecznej i politycznej. Jego celem była poprawa warunków życia ludzi oraz zwiększenie zakresu praw obywatelskich. W centrum tych zmian znalazła się zasada równości wobec prawa, która stała się istotnym postulatem społecznym. To z kolei doprowadziło do zniesienia przywilejów stanowych oraz różnych form uprzedzeń.
Wielu myślicieli, takich jak John Locke czy Jean-Jacques Rousseau, promowało ideę umowy społecznej, według której władza wywodzi się od obywateli i ma na celu służenie ich interesom. Oświecenie zainspirowało także rozwój ducha konstytucjonalizmu oraz koncepcji podziału władzy, co przyczyniło się do powstawania konstytucji, których zadaniem było gwarantowanie praw i wolności obywatelskich.
Te fundamentalne zmiany wywołały poruszenie w postaci ruchów opozycyjnych, które walczyły o równość i prawa jednostki. Rewolucja francuska stała się jednym z najważniejszych wydarzeń, które zrealizowało postulaty wolności, równości i braterstwa. Ruch Oświecenia miał również znaczący wpływ na rozwój myśli liberalnej, zainspirowanej pragnieniem sprawiedliwości społecznej.
Takie przemiany wywarły ogromny wpływ na organizację nowoczesnych państw oraz sposób, w jaki obywatele wchodzą w interakcje z władzami. Ich efektem była większa możliwość realizacji własnych aspiracji oraz wykorzystania potencjału w społeczeństwie.